XXX lat Warsztatów Fotograficznych w Krakowie 1993 – 2023  

•   TO NIE APARATY ROBIĄ ZDJĘCIA.

  Wielu rozpoczynających przygodę z fotografią sądzi, że aby wykonać wyjątkowe zdjęcia trzeba udać się w egzotyczną podróż, bywać w niedostępnych miejscach, uczestniczyć w spektakularnych wydarzeniach. Specjaliści od marketingu starają się nas przekonać, że tylko posiadanie określonej marki aparatu fotograficznego zagwarantuje nam sukces. Alternatywą dla aparatu fotograficznego stał się aparat obecny w każdym telefonie komórkowym. Co ciekawe, wszelkie innowacje w pierwszej kolejności znajdują zastosowanie w telefonie, aby dopiero później w wyspecjalizowanym aparacie. Fotografujemy wszędzie i wszystko, ta sytuacja sprawia wrażenie, że sztuka fotografii jest dziecinnie prosta, a w razie niepowodzenia każdą fotografię możemy naprawić. Producenci sprzętu kuszą nas nowymi porcjami mega-pikseli, dziesiątkami „rewolucyjnych” funkcji, premiery nowych modeli aparatów są wyczekiwanym spektaklem. Gubimy się w wyścigach inżynierów, opiniach ekspertów, którzy nigdy nie zrobili przyzwoitej fotografii. Portale społecznościowe promują dokonania samozwańczych „artystów”, ich dzieła kończą żywot na Instagramie. Prawo autorskie, prawo do wizerunku, prawo do publikacji skutecznie ograniczyło swobodę fotografujących. Każdy powinien się z nim zapoznać, aby nie narazić się na niespodziewane kłopoty. Jedno jest pewne, fotografia przestała być domeną zawodowców, wykonanie zdjęcia godnego nagrody World Press Photo dostępne jest także Tobie.

  Kiedy po wielu analizach i opiniach „you-tubowych testerów” kupimy wymarzony aparat z pewnością spotka nas rozczarowanie i frustracja. Na wstępie przytłoczy nas obszerna instrukcja obsługi, dziesiątki, jak nie setki możliwych funkcji i ustawień. Do momentu, kiedy je rozpoznamy i nauczymy się z nich korzystać, każda wykonana fotografia będzie niespodzianką. Nie mając opanowanego warsztatu, ufając automatyce, nasze fotografie będą losowe, a te, w naszym odczuciu udane, będą zasługą sprzyjającego zbiegu okoliczności. Za każde niepowodzenie będziemy obciążać nasz aparat, bo przecież nie jest doskonały. Bierzemy udział w wyścigu, który z fotografią nie ma nic wspólnego, tracimy cenny czas, który dzięki fotografii mamy zatrzymywać. Fotografia nie „udaje się”, fotografię trzeba umieć zrobić, nie tylko tę jedną, a każdą następną, bogatszą, gdyż tylko taka sprawi nam radość i uzasadnioną satysfakcję. Warto spojrzeć na fotografie wykonane 100, lub więcej lat temu, ocenić tylko ich jakość techniczną, ostrość, rejestrację szczegółów w światłach i cieniach, zapewne w wielu przypadkach będzie wzorcowa. Prosty aparat fotograficzny w rękach mistrza a technologiczne cudo w rękach dyletanta z pewnością nie pozwoli osiągnąć podobnych rezultatów. Fotografia jest wymierna, margines na improwizację jest wąski, dla wprawnego oka nawet drobny błąd będzie czytelny, zdradzi Twój nieświadomy brak wiedzy, a zarazem brak podstawowych umiejętności jakich wymaga sztuka fotografii.  

  Wniknięcie w tajniki fotografii w niewielkiej części polega na zaznajomienie się z obsługą sprzętu, podstawowe znaczenie ma to, jak fotograf widzi i jak interpretuje podejmowane tematy. Pomimo popularyzacji fotografii i dostępności nowoczesnych narzędzi, fotografie uznanych mistrzów nie dewaluują się, są niedoścignionymi wzorcami, są źródłem inspiracji i zachwytu. W czasie masowej produkcji obrazów, bezkrytycznego zachwalania wszystkiego trudno o rzeczową recenzję, która może wskazać kierunek rozwoju. Ścieżka „samouków” jest długa, często z braku mentora zamyka się w okrąg. Rutyna, powtarzalność szybko nas znudzi a jedyną emocją będzie zakup nowego aparatu lub obiektywu. Warto zadać sobie pytanie, ile pieniędzy wydałem już na sprzęt a ile na powiększenia ? Z pewnością wartość sprzętu będzie w przewadze. Czy było warto? Ten, który ma bogate portfolio z pewnością będzie się cieszyć satysfakcją tworzenia nie tylko w wąskim gronie sympatyków. Historia naszego życia zamknięta w wyjatkowym fotograficznym obrazie stanie się nieśmiertelna, podobnie jak ta, ukryta w rodzinnych albumach naszych, rodziców, dziadków i pradziadków.      

  W pogoni za nowinkami zapominamy, że to nie aparaty robią zdjęcia, lecz ludzie. To my decydujemy gdzie skierujemy obiektyw naszego aparatu, to my wybieramy temat, moment wyzwolenia migawki, dobieramy parametry ekspozycji. Aparat fotograficzny to martwy przedmiot, nie komponuje zdjęć, nie czuje naszych emocji. Jak zobrazować uczucie, jak przekazać w sposób czytelny i zrozumiały to co niematerialne a jednak uchwytne ? 

  Dzisiejsza fotografia straciła wiarygodność, zazwyczaj jest półproduktem do dalszych przetworzeń, rolę fotografa przejmują wszelkiego rodzaju automaty, drony działające poza zasięgiem naszego wzroku. Fotografia, potężne medium, które potrafi zatrzymać czas zostało zredukowane do nowej formy zabawy czy popularnego hobby, życie zdjęć wyznacza internetowe mgnienie. Portale społecznościowe zasypują nas obrazkami, które powierzchownie zaspokajają naszą ciekawość, nie kształtują wrażliwości na piękno czy też problemy współczesnego świata. Najpopularniejszym studiem fotograficznym jest obecnie łazienka, tematem – „ja na tle”, lub stolik z drinkam i lodami, portret, a częściej autoportret kobiety rozpoczyna się zwykle od pośladków, lub ust zwiniętych w dziubek, uwagę przyciąga schematyczny tatuaż… Z obserwatorów świata staliśmy się auto-lanserem, którym jest zainteresowany jedynie krąg anonimowych i niemych odbiorców. W czasie powszechnej tolerancji a tym samym obojętności, w świecie wszechwiedzącym spod znaku Google czy Wikipedii, edukacja i ciągłe zdobywanie nowego doświadczenia, to jedyna droga rozwoju. Kolejnym medium stojącym na progu jest „sztuczna inteligencja” tworząca doskonały obrazowy „miks” automatyczne złożony tylko z naszych, hasłowych oczekiwań.     

  Nie kupuj nowego sprzętu, zacznij uczyć się rzemiosła. Aparat fotograficzny czy obiektyw możesz pożyczyć, a studio wynająć. Fotografia to sztuka obserwacji; to ciągły rozwój osobistej wrażliwości, umiejętność analizy części składowych obrazu, wykorzystywanie światła, sprawne posługiwanie się kolorem, biegłość obrazowania emocjonalnej treści. Dysponując skromnymi środkami użytymi w twórczy sposób możemy osiągnąć znakomite rezultaty. Swoboda autorskiej wypowiedzi za pomocą fotografii wymaga wielu ćwiczeń. Pod opieką dojrzałych i doświadczonych fotografów, mających udokumentowany dorobek artystyczny, talent dzielenia się wiedzą i własnym doświadczeniem każdy z nas może poznać wiele nowych i inspirujących ścieżek. Relacja mistrz – uczeń to równoległe zdobywanie doświadczeń warsztatowych i artystycznych, pozwala dostrzec i rozwinąć indywidualne preferencje, czerpać satysfakcję z samodzielnie przemyślanych i zrealizowanych obrazów, a wszystko tylko po to, by ruszyć własną, twórczą drogą.

  Nie zapominajmy, że oprócz dążenia do perfekcji wykonywanie fotografii winno być też przyjemnością. Dzięki temu wynalazkowi od przeszło 180 lat możemy w mgnieniu oka uwieczniać nasze wspomnienia, myśli, idee, nasze życie i życie naszych bliskich. Tworząc zdjęcia, poczujesz się szczęśliwszy, twoje postrzeganie świata stanie się bogatsze. Wnikliwe spojrzenie przez obiektyw aparatu fotograficznego sprawi, że tematy twoich zdjęć i emocje jakie towarzyszyły nam w trakcie ich realizacji staną się nieśmiertelne, nie tylko dla Ciebie, będą czytelne dla każdego odbiorcy. Aby tak się stało, trzeba spełnić jeden warunek, Twoje fotografie muszą być wyjątkowe, jak wyjątkowe i niepowtarzalne są chwile Twojego życia. Rzeczywistość proponuje nieskończoność tematów i rozwiązań, każda chwila, która minęła nigdy nie wróci, aby ją dostrzec i docenić trzeba uwolnić się od ukrytych w smartfonach i laptopach programistów naszego życia. Czasem warto odłożyć aparat fotograficzny aby podziwiać świat nie tylko w postaci kadru, ale w pełnej okazałości z emocjami, dźwiękiem, temperaturą, dotykiem, zapachem, wiatrem, wzruszeniem i smakiem. Tylko takie życie jest prawdziwe. Obserwuj i doświadczaj, żyj, celebruj chwilę, idź dalej bogatszy w to co już masz, bądź czujny. Spójrz jeszcze raz na ilustrujące te słowa obrazy, niektóre chwile przeminęły w ułamku sekundy, inne trwały niewiele dłużej, dzięki fotografii przynajmniej w skali naszego życia stały się nieśmiertelne, a wspomnienia żywe i zawsze dostępne.     

Włodzimierz Płaneta

nasz adres na FB – kliknij

Warsztaty Fotograficzne w Krakowie Jubileusz XXX-lecia – film 1,

film 2 

 Wszystkie fotografie na www.planetaw.com zostały wykonane w czasie zajęć, plenerów i wypraw fotograficznych.  

Wnętrze Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.  fot. Włodzimierz Płaneta